GKRY'nin "oldubitti girişimi" engellendi

Dışişleri Bakanlığı kaynaklarına dayandırılan haberlere göre, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi (GKRY), 5 Ağustos’ta yayımladığı yasa dışı NAVTEX (seyir duyurusu) ile, Cebelitarık bayraklı “Fugro Gauss” adlı geminin, “EMC” adlı su altı fiberoptik kablo projesi kapsamında Türk kıta sahanlığını da kapsayan bir alanda deniz bilimsel araştırma yapacağını ilan etti.

Rum tarafının tek taraflı ve hukuka aykırı adımına karşı, Türk Deniz Kuvvetleri bölgeye süratle donanma unsurlarını sevk etti. Aynı zamanda, bir deniz karakol uçağı vasıtasıyla “Fugro Gauss” adlı gemiye gerekli uyarılar yapıldı. Geminin, Türkiye'nin rızası olmadan Türk kıta sahanlığında bilimsel faaliyet yürütemeyeceği açık şekilde iletildi.

Türkiye ayrıca eş zamanlı olarak, GKRY’nin yayımladığı NAVTEX’in hukuken geçersiz olduğunu ilan etti. Böylece, geminin Türk kıta sahanlığını ihlal etme girişimi başarısızlığa uğratıldı.

Hatırlanacağı üzere, benzer bir girişim 2024 yılının Temmuz ayında Yunanistan tarafından Kerpe açıklarında gerçekleştirilmiş, yine Türk donanması tarafından engellenmişti.

Bakanlık kaynakları, GKRY’nin öne sürdüğü bu proje ile Yunanistan-Kıbrıs adası arasındaki “Great Sea” adlı elektrik enterkoneksiyon projesinin birbirinden farklı olduğunu ancak her iki projenin de aynı hukuki prosedüre tabi bulunduğunu vurguladı.

Kaynaklara göre, Türkiye tarafından 18 Mart 2020 tarihinde Birleşmiş Milletler’e kaydettirilen kıta sahanlığından geçecek her türlü projenin, uluslararası deniz hukuku uyarınca kıyı devleti olan Türkiye’nin onayına tabi olduğu hatırlatıldı.

Bakanlık yetkilileri, proje sahibi Alman şirketin, bayrak devleti olan Birleşik Krallık ile iş birliği içerisinde hareket ettiğini de ifade etti. Rum yönetiminin, "sahada ve hukuken hiçbir sonuç doğurmayan oldubitti çabalarının artık karşılık bulamayacağını anlaması gerektiği" vurgulandı.

Öte yandan, uzmanlar, bu tür su altı projelerinde sadece uluslararası hukuka uyulmasının değil, aynı zamanda ekonomik fizibilitenin de önem taşıdığına dikkat çekti. Sırf kağıt üzerinde hazırlanan, ancak alternatiflerine kıyasla yüksek maliyet gerektiren projelerin, iş birliği değil gerginlik doğurduğu uyarısında bulunuldu.