Diyarbakır'da tarih yeniden yazılıyor: Yüzyıllık yanlış düzeltildi!

Diyarbakır İçkale'nin kuzeydoğusunda yer alan St. George (Kara Papaz) Kilisesi’nde yürütülen kazı ve restorasyon çalışmaları önemli sonuçlar vermeye devam ediyor. Çalışmalar kapsamında bulunan yeni bulgular, kilisenin geçmişteki işlevine dair tartışmalara ışık tuttu.

Diyarbakır Müzesi Müdürü Müjdat Gizligöl, yapılan kazılarda kilisenin yanında ortaya çıkarılan hamam ve ona ait kitabenin tarihi gerçeği ortaya koyduğunu belirtti.

Müjdat Gizligöl

Gizligöl, kitabenin çeli sülüs yazısıyla hicrî 4–5'inci yüzyıla tarihlendiğini ve üzerinde 'Servet’in oğlu Hıdır' ya da 'Servet’in oğlu Hızır' ifadesinin yer aldığını söyledi. Kitabede söz konusu yapının bir hayrat olarak inşa edildiğinin yazıldığını aktardı.

"Bu kitabe bizim için oldukça önemlidir"

Kazı çalışmalarında bulunan bulgulara dair bilgi veren Gizligöl, "Burada önceki yıllarda kazı ve restorasyon çalışmaları başlatıldı ve bu çalışmalar sırasında önemli bulgular ele geçti. Bu bulgulardan biri de hamamın hemen yakınında bulunan, çeli sülüs yazısıyla hicrî 4–5'inci yüzyıla tarihlenen bir kitabedir. Kitabede 'Servet’in oğlu Hıdır' ya da 'Servet’in oğlu Hızır' ifadesi geçmektedir. Kitabe, buraya bir hayrat inşa edildiğini göstermektedir. Bu kitabe bizim için oldukça önemlidir. Çünkü daha önce St. George Kilisesi’nin Artuklular döneminde hamama çevrildiği ve uzun yıllar hamam olarak kullanıldığına dair görüşler vardı. Ancak bu kitabenin bulunmasıyla birlikte bu görüş geçerliliğini yitirdi. Zira kilisenin içinde suya veya hamama dair hiçbir iz bulunmadı; buna karşın kilisenin yanında bir hamam ortaya çıkarıldı ve onun kitabesi bulundu. Bu da açıkça gösteriyor ki buradaki hamam, Servet’in oğlu Hıdır/Hızır tarafından bir hayrat olarak inşa edilmiştir." dedi.

"Kazı çalışmaları devam edecek. Yeni bulguların bize daha fazla bilgi sunması muhtemel"

Çalışmalar sırasında bulunan kitabenin, kilisenin geçmişine dair uzun yıllardır süren tartışmalara noktayı koyduğunu belirten Gizligöl, kazı çalışmalarının devam edeceğini kaydederek yeni bulgularla birlikte kentin tarihine dair daha fazla bilginin gün yüzüne çıkabileceğini ifade etti:

"Dolayısıyla St. George Kilisesi Artuklular döneminde hamama çevrilmedi. Artuklular, buraya geldiklerinde hamam ihtiyacını kilisenin yanına yeni bir hamam inşa ederek karşıladılar. Büyük ihtimalle kiliseyi de medrese olarak kullanmış olabilirler. Bu durum, inanca saygı gösterildiğinin de önemli bir göstergesidir. Kilise hamama çevrilmemiş, hamam ise kilisenin yanına yapılmıştır. Kilisenin iç kısmındaki sütunlara baktığımızda ise, sütun aralarının sonradan duvarla örülerek küçük odacıklara dönüştürüldüğünü görüyoruz. Bu da bize yapının medrese işlevi gördüğüne dair güçlü işaretler sunmaktadır. Çünkü kilisenin daha sonraki dönemlerde hamam veya başka bir maksatla kullanılmadığı, buna karşılık medrese olarak kullanılmış olma ihtimalinin yüksek olduğu anlaşılmaktadır. Kazı çalışmaları devam edecek. Yeni bulguların bize daha fazla bilgi sunması muhtemeldir."