AIPA’dan Türkiye’de yapay zekânın toplumsal etkilerine odaklanan kapsamlı araştırma

Yapay zekâ kavramı, 1956 yılında John McCarthy tarafından bir mühendislik disiplini olarak tanımlanırken, 2017 yılında alanın öncü isimlerinden Profesör Andrew Ng tarafından insanlığın yeni elektriği olarak nitelendirildi. Uzmanlara göre bu iki yaklaşım arasındaki temel fark, yapay zekânın artık yalnızca teknik bir alan olarak değil, toplumsal, ekonomik ve kültürel yaşamın tamamını etkileyebilecek bir dönüşüm aracı olarak görülmesi.

Elektriğin geçmişte toplumların yapısını köklü biçimde değiştirmesine benzer şekilde, yapay zekânın da benzer bir dönüştürücü etki oluşturması bekleniyor. Bu sürecin yönetilebilmesi için kamu, özel sektör ve toplum genelinde yapay zekâya yönelik net politikaların oluşturulması ve teknolojinin toplumun tüm kesimleri tarafından anlaşılabilir hâle getirilmesi gerektiği ifade ediliyor.

Bu çerçevede Yapay Zekâ Politikaları Derneği (AIPA), 2021 yılının şubat ayında kuruldu. Türkiye’de yapay zekâ alanında faaliyet gösteren sivil toplum kuruluşları arasında yer alan AIPA, toplumda yapay zekâ farkındalığını artırmayı, bireysel ve kurumsal yetkinliklerin gelişimine katkı sağlamayı ve teknoloji girişimciliğini desteklemeyi amaçlıyor.

Dernek, yapay zekâyı yalnızca teknik bir başlık olarak değil; eğitim, ekonomi, medya, dış politika, kültür, sanat ve spor gibi birçok alanı etkileyen çok boyutlu bir dönüşüm unsuru olarak ele alıyor. Bu kapsamda 17 farklı konu başlığında çalışmalar yürütülüyor.

AIPA, yapay zekâ alanında sağlıklı politikalar üretilebilmesi için toplumsal algının ölçülmesinin kritik olduğunu vurguluyor. Bu doğrultuda dernek, 2021 yılının Nisan ve Mayıs aylarında “AIPA Gelecek Araştırması: Toplumda Yapay Zekâ Algısı” başlıklı bir araştırma gerçekleştirdi.

1135 kişinin katılımıyla yürütülen araştırmada, 14-45 yaş aralığındaki bireylerin yapay zekâya bakışı incelendi. Çalışmada yapay zekâya yönelik algılar; kaygılar, mesleklerin geleceği, sektörel dönüşüm ve hukuki sorumluluk gibi başlıklar altında ele alındı.

Araştırmada, farklı yaş gruplarının yapay zekâya yaklaşımının, gelecekte bireysel uyum, toplumsal kalkınma ve küresel rekabet gücü üzerinde belirleyici olacağına dikkat çekildi. Uzmanlar, yapay zekânın günlük yaşamın olağan bir parçası hâline gelmesinin beklendiği önümüzdeki yıllarda, bugünden oluşturulacak politika ve stratejilerin önem taşıdığını belirtiyor.